Escher: een familie van kunstenaars

In 1989 werd Maurits Cornelis Escher geboren in de Friese plaats Leeuwarden. Hij was de jongste zoon van een waterbouwkundig ingenieur van een oorspronkelijk Duitse familie. In de familie Escher was niet alleen veel belangstelling voor de wetenschap, maar ook voor kunst en cultuur. De familie bracht intellectuelen, een componist en misschien wel de grootste Nederlandse kunstenaar na Rembrandt voort. En toch in ieder geval wereldwijd de meest geprezen tekenaar.

Geboren in een paleis, dat nu het museum De Princessehof herbergt

De gegoede familie Escher woonde in Leeuwarden in een groot herenhuis; een voormalig paleis. Tegenwoordig is in dit paleis het keramiekmuseum Princessehof gevestigd. In het museum is een uiteenlopende collectie keramiek te zien. Van Chinees porselein en Europese serviezen van o.a. Wedgwood tot ceramische objecten in de stijl van Jugendstil en Art Deco. Maar ook het atelier van Nederlands keramist Jan van der Vaart is er nagebouwd en natuurlijk kun je er de verzamelde barok serviezen van de oorspronkelijke bewoonster Prinses Marie-Louise van Hessen-Kassel bewonderen. Op de gevel van het pand in Leeuwarden is ter nagedachtenis een van Escher’s kunstwerken gemonteerd.

Na een zwerftocht door het Zuiden van Europa weer terug op Nederlandse bodem

Maurits Escher blijkt geen hoogvlieger te zijn op school, maar hij kon wel goed tekenen. Na het afronden van de HBS in Arnhem volgt hij een tijdje bouwkunde aan de TH in Delft, maar in 1919 verruilt hij de TH Delft toch voor de School voor bouwkunde en sierende kunst in Haarlem en volgt hij zijn hart en verdiept zich in de sierende kunst. Hier leert hij de fijne kneepjes van het grafisch tekenen van zijn leermeester, de schilder en graficus Samuel de Mesquita. Als hij afgestudeerd is reist hij een aantal jaren naar Spanje en Italië, waar hij niet alleen landschappen en Moorse decoraties bestudeerde, maar ook zijn vrouw leert kennen met wie hij zich in Rome vestigt en een gezin sticht. Ontevreden over het regime van Mussolini zoekt Escher een prettigere woonomgeving. Eerst in Zwitserland, dan nabij Brussel om uiteindelijk toch weer op Nederlandse bodem te settelen in de plaats Baarn. In Baarn maakte Escher zijn meeste en beroemdste werken zoals Rimpeling, Modderplas en Drie Werelden

Wiskundige achtergrond en wereldwijde doorbraak

De meestergraficus Escher had een voorkeur voor de techniek waarmee je met een zwart vlak begint en later het zwart weghaalt. Escher gebruikte daarbij zowel houtsnede, houtgravure en later ook lithografie waarmee hij ook grijstinten kon afdrukken. In zijn kunstwerken vind je vaak onmogelijke constructies (zoals bijvoorbeeld Klimmen en Dalen en Belvedere) of van oneindigheid (zoals Cirkellimiet en Ringslangen) of van de in elkaar passende geometrische patronen (zoals het patroon dat gebruikt is in de sjaal Square Limit). Toen de kristallografe Caroline MacGillavry Escher in contact bracht met de wereld van de wetenschap en zijn kunstwerken tentoonstelde op wetenschappelijke congressen brak Escher wereldwijd door.

M.C. Escher, grafisch ontwerper van wereldklasse

Maurits Cornelis Escher (1898 – 1972), één van de bekendste grafisch ontwerpers ter wereld werd geboren in Leeuwarden. Op 5-jarige leeftijd verhuisde hij naar Arnhem waar hij het grooste deel van zijn jeugd doorbracht. Toen hij zijn eindexamen op de middelbare school niet haalde, lukt het met de nodige moeite om zich in te schrijven op de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem. Daar liet hij na een week zijn vader weten dat hij toch liever grafische kunsten ging studeren dan bouwkunde. Na zijn studie woonde hij meerdere jaren in Italië, net als het Alhambra in Spanje bron van inspiratie voor veel van zijn werken. Escher is het meest bekend door zijn zogenoemde onmogelijke constructies zoals Klimmen & Dalen, Relativiteit en zijn  transformatie werken zoals Metamorphose I, II and III, Lucht & Water of Reptielen.

Gefascineerd door repititie

Zijn hele leven is Escher gefascineerd door repititie, als een soort oneindige continuïteit. Met een
grote passie ontdekte hij regelmatige tessellatie in zijn symmetrie tekeningen. Regelmatige tessellatie is een grafische techniek waarbij het gehele oppervlak het werk volledig gevuld is met figuren van gelijksoortige vormen die elkaar nergens overlappen. De inspiratie hiervoor vond Escher in de Moorse kunst met patronen van abstracte figuren, waar Escher herkenbare vormen gebruikt, meestal dieren zoals reptielen, vissen en vogels.

De werken van M.C. Escher

Tijdens zijn lever maakte Escher 448 litho's, houtsnedes en houtgravures en meer dan 2000 tekeningen en schetsen. Daarnaast illustreerde hij boeken, ontwierp kleden, postzegels en wandschilderingen. Escher was linkshandig, net als nog meer bekende kunstenaars als Michelangelo, Leonardo da Vinci, Dürer en Holbein.